اکسید سیلیسیم (SiO2) یا سیلیس ترکیبی شیمیایی است که به صورت خالص و یا به صورت ترکیب در کانی های سیلیکاته در مجموع ۹۰ درصد پوسته جامد زمین را تشکیل می دهند.

نام سیلیس Silicon از واژه لاتین (Silicis) به معنی (flint ) سنگ سخت، سنگ آتش زنه یا سنگ چخماق گرفته شده است. سیلیس به عنوان دومین عنصر فراوان در پوسته زمین با فراوانی ۲۵% می باشد.
سیلیس غیرفلزی است سخت به رنگ بیرنگ تا سفید رنگ و یا خاکستری تیره با نماد Si ، عدد اتمی ۱۴، وزن اتمی ۰۸۵/۲۸، وزن مخصوص ۳۳/۲ گرم بر سانتی متر مکعب، سختی۷ در مقیاس موس، رنگه خاکه سفید، فاقد کلیواژ ، نقطه جوش ۲۳۵۵ درجه سانتیگراد درجه سانتی گراد و نقطه ذوب ۱۴۱۰ درجه سانتی گراد.
سیلیس جزء اصلی ماسه سنگ و ماسه سیلیسی، کوارتز و کوارتزیت، بلور کریستال، تریپلی و نواکولیت، سیلیس مصنوعی و سیلیکون شیمیایی، کانی های رسی، گرانیت، سنگ چماق و دیاتومیت می باشد.
ماده معدنی سیلیس جهت تأمین نیازهای صنعتی کشور می بایست از علوم نظری، علوم مهندسی و تکنولوژیهای مختلف بخصوص تکنولوژی فرآوری بهره گیرد.

به طور کلی موارد مصرف سیلیس SiO2 عبارت است از:
شیشه سازی، چینی سازی، تولید فروسیلیس، سرامیک سازی، تولید آجر ماسه آهکی، ریخته گری، تولید سیلیکات سدیم، تولید دیگر مواد سیلیسی، به عنوان نیمه هادی در صنعت الکترونیک و تولید پشم شیشه.
مقادیر قابل توجهی ازماسه سنگ خرد شده به عنوان مصالح ساختمانی بکار می رود.
سیلیس مصرفی در هر یک از این صنایع باید کیفیت خاصی داشته باشد.

کاربرد سیلیس در صنایع بهداشتی و شیمیایی

در ساخت خمیر دندان مواد ساینده از مهمترین مواد اولیه محسوب می شوند. این مواد که عمدتاً پودرهای غیرآلی می باشند،اجزای چسبیده روی سطح دندان مثل پلاک و لکه های سطحی را بدون ایجاد خراش و کاستن از جلای طبیعی دندان می زدایند. سیلیس به عنوان ساینده و غلظت دهنده در خمیر دندانها استفاده می شود.

– صابون های ساینده دارای ۷۰ درصد پودر نرم سیلیسی هستند که برای تمیز کردن سطح وسایل فلزی و اشیای دیگر کاربرد دارند. معمولا برای پاک شدن رنگ فلز٬ مقداری مواد اسیدی نیز استفاده می شود.

– مخلوطی از پودر نرم سیلیس و داروهای شیمیایی مناسب به عنوان سموم دفع کننده آفات نباتی بکار گرفته می‌شوند.